Saptakoshinews

Admin

समाचार

01 July, 2025

337

एजेन्सि । चन्द्रयान–३ को ल्यान्डर मोड्युल (एलएम) चन्द्रमाको सतहमा अवतरण भएको छ । योसँगै भारत चन्द्रमाको दक्षिणी ध्रुवमा पुग्ने विश्वको पहिलो देश पनि बनेको छ । सारा विश्व यो ऐतिहासिक क्षणको प्रतीक्षामा थियो। ल्यान्डर (विक्रम) र रोभर (प्रज्ञान) सम्मिलित ल्यान्डर मोड्युलले साँझ ६ः०४ बजे चन्द्रमाको दक्षिणी ध्रुवीय क्षेत्रमा सफ्ट ल्याण्डिङ गरेको थियो ।

यसैबीच भारतले यो उपलब्धि कसरी हासिल गर्‍यो भन्ने जान्न पनि उत्सुकता छ । जानौं

२०१९ को चन्द्रयान-२ मिसनबाट सिकेको पाठ

चन्द्रयान-२ लाई चन्द्रयान-३ भन्दा पहिले २२ जुलाई २०१९ मा प्रक्षेपण गरिएको थियो। यो चन्द्रमाको दक्षिणी ध्रुवीय क्षेत्रमा सफ्ट ल्यान्डिङको प्रयास गर्ने कुनै पनि देशको पहिलो अन्तरिक्ष अभियान थियो। तर, चन्द्रयान-२ मिशनको विक्रम चन्द्रमा ल्यान्डर सेप्टेम्बर ६, २०१९ मा चन्द्रमामा दुर्घटनाग्रस्त भयो।ISRO वैज्ञानिकहरूले पनि मिसनबाट धेरै कुरा सिके। इसरो प्रमुख एस. सोमनाथ भन्छन् कि २०१९ मिशन चन्द्रयान-२ आंशिक रूपमा सफल थियो, तर यसबाट प्राप्त अनुभवले चन्द्रमामा ल्यान्डर अवतरण गर्ने इसरोको नयाँ प्रयासमा धेरै उपयोगी साबित भयो। यस अन्तर्गत चन्द्रयान-३ मा धेरै परिवर्तन गरिएको थियो।

चन्द्रयान–३ मिशनको सफलताका लागि नयाँ उपकरण बनाइएको छ । एल्गोरिथ्म सुधारिएको छ। चन्द्रयान–२ मिसन चन्द्रमाको सतहमा अवतरण हुन नसक्नुको कारणमा केन्द्रित थियो ।

ल्यान्डरमा पाँचको सट्टा चार इन्जिन जडान गरिएको थियो

चन्द्रयान–२ को ल्यान्डरमा पाँच इन्जिन थिए भने यस पटक लोड कम गर्न चन्द्रयान–३ मा चार इन्जिन जडान गरिएको थियो । चन्द्रयान-३ मा चन्द्रमा अवतरणका सबै चरणहरूमा यसको उचाइ र अभिमुखीकरणलाई नियन्त्रण गर्ने उद्देश्यले लेजर डप्लर भेलोमेट्रीसहित चार इन्जिनहरू जडान गरिएको थियो।

ल्यान्डरको खुट्टा पहिलेभन्दा बलियो बनेको छ

चन्द्रयान-३ मा, कुनै पनि अप्रत्याशित प्रभावको सामना गर्न खुट्टा बलियो बनाइएको थियो। यो थप उपकरणहरू, अद्यावधिक सफ्टवेयर र ठूलो इन्धन ट्याङ्कीको साथ थियो। यो यसरी गरिएको थियो कि यी उपकरणहरू महत्त्वपूर्ण हुन सक्छन् यदि कुनै पनि अन्तिम मिनेटमा परिवर्तनहरू गर्नु पर्ने थियो।

अवतरण क्षेत्र विस्तारित

चन्द्रयान-२ बाट सिकेर, इसरोले चन्द्रयान-३ मा व्यापक परिवर्तन गर्यो। चन्द्रयान–२ को अवतरणका लागि छुट्याइएको क्षेत्रफल निकै बढाइएको छ । अवतरणका लागि करिब १० वर्ग किलोमिटर क्षेत्रफल तोकिएको थियो ।

वैकल्पिक अवतरण सुविधा संग सुसज्जित

इसरोले परीक्षणका क्रममा एउटा ठाउँ अवतरणका लागि उपयुक्त नभए अर्को ठाउँ पनि तयार हुने निर्णय गरेको थियो । चन्द्रयान–३ लाई लक्षित स्थानबाट अगाडि पछाडि लैजाने व्यवस्था गरिएको थियो । यो एक किलोमिटरको दायरा भित्र सुरक्षित अवतरण गर्न सकिन्छ भनेर अग्रिम निर्णय गरिएको थियो। चन्द्रयान-३ को लागि फ्ल्याट साइट छनोट गरिएको छ। किनभने त्यसबेला बाटोमा केही पदार्थ आए पनि चन्द्रयानको सन्तुलन बिग्रन दिइने छैन ।